لە ساڵانی هەشتاكان لە كۆلێژی پزیشكی قوتابی بووم ئەوكاتە پەك كەوتنی گورچیلە هێندە باو نەبوو، هەروەها دەمانخوێند كە باوترین هۆكاری پەك كەوتنی گورچیلەی درێژخایەن هەوكردنی چیكلدانەكانی گورچیلەیە (chronic glomerulo nephritis)، پاشان لە دوو هەزارەكان لە ماستەر دەمانخوێند كە خەریكە زەخت (پەستان بەرزی خوێن) و شەكرە بێنە ڕیزی هەوكردنی چیكلدانەكان، زۆری پێنەچوو لەو دواییەدا داتاكان تەواو گۆڕان و ئێستا شەكرەو زەخت یەكەمی بێ ڕكابەرن لە هۆكارەكانی پەك كەوتنی گورچیلەی درێژخایەن،

تێبینیەك :

لەو ڕۆژانە لە كاتی وانە گوتنەوەم بۆ قوتابیانی كۆلێژی پزیشكی قۆناغی چواردا (دەرسەكە كرداری بوو لەسەر نەخۆشەكان) سێ نەخۆشمان تاوتوێ كرد هەرسێكیان پەك كەوتنی دڵیان هەبوو لە حاڵەتێكی نەخوازراودا بوون، هەرسێكیان پێشتر نەخۆشی شەكرەو زەختیان هەبوو، بەلامەوە سەیر بوو كە هەرسێكیان (creatinin) كریاتینیان بەرز بوو (واتە پەككەوتنی گورچیلە) یان هەبوو.

ناوە ناوە دەبیستین كە نەخۆشێك پێویستی بە قەستەرە هەیە، بەڵام لەبەر بەرزی (creatinin) بۆی ئەنجام نادرێت، یان تیشكاری بە دەرمان (contrast) ی پێویستە بۆ مەبەستی دیكە، بەڵام بەهۆی بەرزی كریاتین بۆی ناكرێت.

بەڕاستی وشیاری ئەو ئاریشەیە زۆر پێویستە، وا لەخوارەوە هەندێك ڕێنمایی و ڕێكاری پێشگیری ڕوون دەكەینەوە،. بەڵام دەمەوێت پێش ئەوە باس لە گرنگی مەسەلەكە بكەم.

بایەخی بابەتەكە لەوەدایە كە پەك كەوتنی گورچیلەی درێژخایەن گەڕانەوەو چاك بوونەوەی زۆر زەحمەتە، لەكۆتاییدا نەخۆش دەكەوێتە سەر شوشتنی گورچیلە (گورچیلەی دەستكرد)، ئەگەر نەخۆشەكە بەرگە بگرێت ئەوا تەنیا بە چاندنی گورچیلە نەخۆش تا ڕادەیەكی باش چاك دەبێتەوە.

بۆیە هەتا كار لەكار نەترازایە پێویستە مشورێكی ئەو بابەتە بخورێت.

ڕێنماییەكان:

چۆن پێشگیری دەكرێت لەو جۆرە پەك كەوتنەی گورچیلە ؟

یەكەم هەنگاوو تاكە ڕێگە بریتییە لە (كۆنتڕۆل كردن)، چ شەكرە كە دەبێ هەمیشە لەنێوان (90) هەتا سەت و هەشتا بێت و نابێت هەرگیز دوای خواردنیش بگاتە دووسەد.

چ زەخت كە پێویستە تەواو كۆنترۆڵ بكرێت، ئەو كاتە زەخت كۆنترۆڵە ئەگەر لە نێوان 100/60 هەتا 130/80 بێت، نابێت زەخت هەرگیز بگاتە 140/90.

هەنگاوی دووەم ئەوەیە زوو زوو پێوانەی (پڕۆتینی ناو میز) بكرێت، ئەگەر زیادی كرد دەبێت ڕێكاری پزیشكی بگیرێتەبەر.

هەنگاوی سێیەم بریتیە لە بەكارهێنانی دەرمانی كەمكەرەوەی پڕۆتینە – میزكێ، ئەویش وەكو ڤالسارتان، كاندیسارتان .. هتد.

هەنگاوی چوارەم كەم بەكار هێنانی دەرمانەكانی ئازارە، بڕۆفین، ئیندۆسیدو ڤۆلتارین كارەساتن.

هەنگاوی پێنجەم بریتیە لە كەمكردنەوەی خوێ لەخوادندا، وە كەم خواردنی گۆشتەكان كەڕێژەی پڕۆتینی زۆریان تێدایە، چونكە هەموو پڕۆتینێك گورچیلە ماندو دەكات.

(د. یوسف خەتی – پزیشكی پسپۆری كوێرە ڕژێنەكان)